دوغ در گذشته یکی از فراورده‌های جانبی کره محسوب می‌شد. برای تهیهٔ آن، ابتدا ماست پرچرب را با آب رقیق می‌کردند، سپس با استفاده از مشک، چربی آن جدا شده و باقی‌مانده به‌عنوان دوغ مصرف می‌شددوغ قرن ها نوشیدنی طبیعی، مغذی و مفیدی بوده است که به همراه غذا به سفره های ما طعم می بخشد

روش و طرزتهیه دوغ

امروزه با تغییر در روند تولید کره به لحاظ تکنولوژی، روش تولید دوغ نیز به‌عنوان نوشیدنی تخمیری شیری تغییر یافته‌است. تولید صنعتی دوغ بدون گاز و دوغ گازدار در ایران سابقه‌ای بیش از چهل سال دارد و با توجه به نحوه تولید این فراورده، می‌توان آن را به انواع زیر تقسیم کرد: دوغ، دوغ گازدار، دوغ حرارت دیده بدون گاز، دوغ حرارت دیده گازدار.

دوغ‌های موجود در بازار به روش زیر تهیه می‌شوند:

دوغ، نوعی نوشیدنی است که از ماست تهیه می‌شود. دوغ شور را با ادویه‌جات از جمله فلفل مخلوط می‌کردند. برای تهیه نوع شیرین، گلاب، انبه یا لیمو را با دوغ مخلوط می‌کردند. در ایران و ترکیه از این نوشیدنی استفاده می‌شود. هندی‌ها نیز دوغی ویژه خود به نام لاسی تهیه کردند که دو طعم مختلف داشت: شور وشیرین.

دوغ را از مخلوط کردن ماست با آب و نمک و دیگر مواد افزودنی از جمله اسانس نعنا و پونه و تحت عنوان دوغ نعنا و پونه تهیه می‌کنند. استفاده از دوغ‌های شیرین که به لاسی شیرین شباهت داشت در ایالات متحده آمریکا مرسوم شده‌است. مردم آمریکا به این فراورده لبنی، «نوشیدنی ماست» نیز می‌گویند

یکی از غذاهایی که در قدیم متداول بوده و بهتر است دوباره مصرف آن در فصول و اقالیم گرم رونق گیرد، آب دوغ خیار است. این خوردنی سالم و مفید، هم غذائیت دارد، هم خنکی و رطوبت. از بهترین خوردنی ها در تابستان بوده و می توان با افزودن مواد مختلفی به آن (مغز گردو، سبزیجات مختلف، موسیر، کشمش و مویز، سیب و به، نان سبوس دار و ...) روی اثرات، میزان غذائیت و شدت حرارت و رطوبت آن کار کرد

مزایای دوغ با نعنا و پونه

در برخی مناطق ایران، دوغ را با پونه استفاده می کنند. پونه، نعناع، کرفس، جعفری و زیره  گیاهانی هستند که می توانند باعث جذب بیشتر کلسیم شوند. در کتب طب سنتی آمده است این گیاهان می توانند سبب تقویت سلول های استخوان ساز شوند

هرانچه باید درباره انواع دوغ ،مزایا و زمان مصرف آن بدانید

.

ارزش غذایی دوغ

دوغ غنی از پروتئین، کلسیم، گوگرد، فسفر و ویتامین‌های گروه ب. است. جالب است بدانید، ارزش غذایی ۲ لیوان دوغ، معادل یک لیوان شیر است و پروتئین‌های دوغ حاوی اسید‌های آمینه ضروری بدن است که در تأمین پروتئین مورد نیاز بدن بسیار مؤثر هستند، همچنین پروتئین‌های دوغ، در دستگاه گوارش بهتر از پروتئین‌های شیر هضم می‌شوند و به دلیل میزان لاکتوز کمتر نسبت به شیر، نفخ کمتری در افراد با معده‌های حساس ایجاد می‌کند.

مزایای مصرف دوغ بعنوان بهترین نوشیدنی

آب مورد نیاز بدن را تامین می کند

حدود 60 درصد از بدن انسان از آب تشکیل شده است. در طول روز میزان آب در بدن کاهش می یابد، بنابراین آب از دست رفته باید با مصرف مایعات جبران شود. مصرف مایعات بیشتر به خصوص در گرمای تابستان توصیه می شود زیرا میزان آب از دست رفته بیشتر خواهد بود. دوغ که یک نوشیدنی سالم است، می تواند برای جبران مایعات از دست رفته ترجیح داده شود.

حاوی پروتئین و کلسیم است

پروتئین در همه موجودات زنده وجود دارد و برای ادامه حیات از اهمیت بالایی برخوردار است. پروتئین‌ها که بلوک‌های سازنده ماهیچه، استخوان، پوست و مو را تشکیل می‌دهند، باید در رژیم غذایی برای زندگی سالم در هر دوره‌ای از زندگی گنجانده شوند. دوغ به دلیل داشتن کلسیم و همچنین پروتئین به تشکیل استخوان ها و دندان ها کمک می کند. یک لیوان (250 میلی لیتر) دوغ در روز 10 درصد نیاز روزانه پروتئین و 25 درصد کلسیم نیاز یک بزرگسال متوسط  را تامین می کند.
 

حاوی باکتری های مفید است

دوغ حاوی حداقل 10 میلیون باکتری مفید یا دوست است که ما به آن مخمر می گوییم که از ماست به دست می آید و به هضم غذا کمک می کند. به لطف آنزیم لاکتازی که تولید می کنند، این باکتری ها (لاکتوباسیلوس بولگاریکوس، استرپتوکوکوسترموفیلوس) ناراحتی ناشی از سوء هاضمه را در افراد دارای حساسیت به لاکتوز کاهش می دهند.

دوغ مغذی است

دوغ یک نوشیدنی است که به طور طبیعی حاوی پروتئین، کلسیم، فسفر، ویتامین B2 (ریبوفلاوین)، ویتامین B1 (تیامین) و ویتامین B12 است. مصرف دوغ همراه با وعده های غذایی یا بین وعده های غذایی با ایفای نقش در دریافت پروتئین و کلسیم مورد نیاز یک بزرگسال متوسط   به یک رژیم غذایی متعادل کمک می کند.

بدن را احیا و تجدید می کند

دوغ حاوی الکترولیت هایی مانند سدیم و کلسیم است که در حفظ تعادل بسیاری از عملکردها و سیستم های بدن نقش دارند. به لطف این الکترولیت ها، شما را تناسب اندام نگه می دارد و به شما نیرو می بخشد. همانطور که دوغ می نوشید، احساس شادابی و خوبی دارید.

کنار  وعده های غذایی و میان وعده ها خوب می شود

در هر زمانی از روز، در هر وعده غذایی، می توانید از دوغ همراه با غذا لذت ببرید. شما می توانید با نوشیدن دوغ نه تنها با وعده های غذایی بلکه بین وعده های غذایی نیز گرسنگی خود را فرو بنشانید.

دوغ برای دیابتی ها

مضرات دوغ (موارد احتیاطی و منع مصرف (

۱- یکی از مهمترین مضرات دوغ، مصرف آن بلافاصله یا همراه با غذا است که باعث رقیق شدن شیره معده و اختلال در فرایند هضم و جذب مواد غذایی می‌شود. متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند، مصرف دوغ نیز مانند دیگر مایعات بهتر است با فاصله یک ساعت بعد از مصرف غذا باشد.
۲- از دیگر مضرات دوغ افزایش فشار خون است؛ بنابراین توصیه می‌شود دوغ خانگی و کم نمک جایگزین دوغ‌های صنعتی و شور شود. مصرف دوغ نیز مانند دیگر مایعات بهتر است با فاصله یک ساعت بعد از مصرف غذا باشد، زیرا مصرف زیاد آن، علاوه بر ایجاد تشنگی، زمینه‌ساز افزایش فشار خون و پوکی استخوان است.
۳- گاز طبیعی موجود در دوغ که در نتیجه تخمیر باکتری‌های موجود در آن به وجود می‌آید، طبیعی است و مشکلی برای فرد عادی ایجاد نمی‌کند. اما گازی که به شکل صنعتی به دوغ اضافه می‌شود، می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود. ضمن اینکه دوغ‌های گازدار، می‌تواند اشتهای افراد را بالا برده و در نتیجه باعث پرخوری و اضافه وزن شود. 
۴- مصرف بیش از حد دوغ می‌تواند باعث از بین رفتن تعادل بدن نسبت به حالت عادی شود و به دلیل طبع سردی که دارد زیاده رو‌ی در مصرف آن برای افراد با مزاج سردتوصیه نمی‌شود.
۵- زیاده‌روی در مصرف دوغ به افراد دارای ناراحتی‌های معده، مشکلات گوارشی، افراد مبتلا به ورم معده یا زخم اثنی‌عشر توصیه نمی‌شود.